Bóle pleców

Podobne objawy bólowe mogą być wywołane na tle zaburzeń zupełnie odmiennych od siebie pod względem przyczyn, rozwoju i umiejscowienia. Często zmiany w obrębie kręgosłupa mają wpływ na pojawienie się objawów w stopach lub dłoniach. Tak samo nie zawsze to, co nazywamy bólem pleców wynika z miejsca w którym czujemy uciążliwy objaw. Dlatego tak ważna jest diagnoza i zróżnicowanie przyczyny ich powstania. Dobór zabiegów powinien być ukierunkowany łagodzenie przebiegu schorzenia w sposób dostosowany do jego specyfiki.

Bóle kręgosłupa bez względu na wiek dotyczą 64% polaków.

Każdy pacjent inaczej odczuwa ból:

· może być zlokalizowany w jednym konkretnie wskazanym miejscu lub promieniować na obszary oddalone od źródła ich przyczyny

· może mieć charakter tępy, piekący, rwący, promieniujący

· wzmaga się przy opukiwaniu wyrostków kolczystych

· ostry trwa do 6 tygodni, 6-12 podostry, powyżej – klasyfikowany jako przewlekły

Odmiany bólu

związanego z zaburzeniami obejmującymi kręgosłup, ze względu na przyczyny i mechanizm powstania:

  • ból reflektoryczno-mięśniowy

odruchowe napięcie mięśni, skurcz, wynika z podrażnienia korzeni nerwowych np. przez proces zapalny albo guz

  • ból statyczno-mięśniowy

(dysmalgia) wywołany utrzymywaniem jednej pozycji rozciągającej mięśnie i więzadła kręgosłupa

  • ból wegetatywny

podrażnienie włókien sympatycznych, wywołuje mrowienie, pieczenie lub uczucie zimna

  • ból miejscowy

(topalgia) (receptorowy) powstający w wyniku podrażnienia obszarów nocyreceptywnych (receptory bólowe)

  • ból oponowy

(duralgia) rzekomokorzeniowy, rozlany na sąsiadujące obszary tkanek, rozlany ku bocznym częściom ciała lub przeniesiony na obręcz kończyny. Nie nasila się podczas ruchów, często sprawiają wrażenie że zmiana pozycji pomaga. Nie wiąże się z zaburzeniami czucia. Wynika z podrażnienia opon nerwowych rdzenia kręgowego np. w chorobie zwyrodnieniowej lub w osteoporozie.

  • ból korzeniowy

Rwa (neuralgia radicularis) Ból przewodowy zwany nerwobólem korzeniowym, powstający w wyniku ucisku na włókna czuciowe przebiegające w korzeniach. Ból promieniuje określonym torem do wzdłuż kończyny do pola odpowiedniego dermatomu. Ostry i przeszywający, nasila się podczas ruchów. Często powiązany jest z drętwieniem obejmującym w/w dermatom zgodnie z organizacją neuromeryczną.

ischialgia - rwa nerwu kulszowego

lumbalgia - rwa nerwu lędźwiowego

  • ból mięśniowy

(myalgia) powstaje w wyniku ucisku na włókna ruchowe przebiegające w przez korzenie nerwowe do odpowiednich mięśni. Ból dotyczy mięśni skurczonych i przemęczonych na skutek drażniących impulsów nerwowych. Ból jest spowodowany przez pozakręgosłupowy obszar nocyreceptywny.

  • ból rzutowany

(telalgia) odczuwany jest w miejscach odległych od samego ogniska choroby. Problem polega na tym, że obszary, w których pacjent odczuwa ból wcale nie są narażone na uszkodzenie. Ból powstaje w komórkach nerwowych rogów tylnych rdzenia, gdzie dokonuje się konwergencja impulsów, informacja ośrodkowa jest w pewnym sensie zafałszowana. Informacja nocyreceptywna pochodzi z okolicy samego rdzenia, nie jest związana z podrażnieniem nerwów obwodowych (receptorów bólowych).

  • chromanie neurogenne

ból kończyn dolnych wywołany niedokrwieniem struktur nerwowych je unerwiających np. w przebiegu stenozy, występują bolesne kurcze łydek (crampi, cramps), ból promieniuje do pośladka i tylnej części uda


Przyczyny bólu kręgosłupa:

1) anomalie wrodzone powodujące nieprawidłową ruchomość

-jednostronne skręcenie płaszczyzny stawów międzykręgowych (dystopia)

-zmiana liczby kręgów w odcinku lędźwiowym

2) zmiany zwyrodnieniowe

-trzonów kręgowych- najczęściej osteofity albo inne wyrośla które uciskają na korzenie nerwowe i wywołują bóle.

-stawów międzykręgowych- przemieszczają się względem siebie

-w krążku kręgowym- dyskopatia

3) stenoza

Zmniejszenie światła kanału kręgowego lub bocznych otworów międzykręgowych. Przyczyny: ruchy zgięcia i skrętne, wrodzona przepuklina, urazy.

4) choroby zapalne (RZS, ZZSK)

5) zakażenia

Głównie po zabiegach operacyjnych na kręgosłupie > ropniak/ ropna posocznica (jedno miejsce lub rozsiana) (powoduje uciski na korzenie, pojawia sie 1-8 tygodni po operacji)

6) zaburzenia metaboliczne

Wpływające na zaburzenie równowagi gospodarki całego organizmu. Np. niedobory wapnia wpływające na zaburzenia pracy mięśni, lub zaburzenia gospodarki cukrowej wywołujące neuropatie.

7) nowotwory

-łagodne (oponiak, kostniak, włókniak –przez ucisk)

-złośliwe (szpiczak mnogi –zajmuje strukturę gąbczastą i prowadzi do załamania struktur, co wywołuje ucisk)

8) przeciążenia i urazy

-przeciążenia (nadwaga, ciąża, syndrom piwosza)

-złamania trzonu kręgu i jego przesunięcia

9) zaburzenia mechaniczne spowodowane przez:

-słaby gorset mięśniowy (często wywołany małą aktywnością fizyczną)

-niestabilność kręgowa– zdolność do częstego podwichania kręgów

-nierówność kończyn (powodująca asymetrie i zaburzenia biomechaniki chodu)

-idiopatyczna skolioza lędźwiowa (skolioza do końca postępuje)

10) inne

(choroby ginekologiczne, guzy narządu rodnego, przemieszczenie macicy, przerost gruczołu krokowego, kamica nerkowa, choroby żołądka, tętniaki)

Leczenie (przykłady):

- pozycja przeciwbólowa (leżenie tyłem z kkd zgiętymi w biodrach i kolanach) trakcje (odciążenie uciśniętych korzeni przez rozciągnięcie odcinka kręgosłupa na specjalnym stole/wyciągu)

- masaż i różne formy terapii manualnych mające na celu wyrównanie napięcia mięśni i w konsekwencji przywrócenie ich prawidłowej funkcji

- fizykoterapia (zmniejszenie bólu poprzez na przykład selektywną stymulacje nerwów prądami TENS)

- ćwiczenia (wzmacniające gorset mięśniowy, zwiększające stabilizacje i sprawność)

- profilaktyka (obciążenie do 20kg, równomiernie rozłożone na obie ręce, dieta przy otyłości, prawidłowa postawa)

- zabiegi operacyjne (usunięcie krążka kręgowego, usztywnienie odcinka kręgosłupa, odnerwienie stawów międzykręgowych, usunięcie gałęzi nerwowych).